23 Nisan 2025 Çarşamba günü saat 12.49’da Marmara Denizi’nde  deprem oldu. Ortalık salllanmaya başlayınca birçok insan beklenen büyük İstanbul depreminin gerçekleştiğini düşündü. 

Kandilli Rasathanesi’nin 6.1 büyüklüğünde ölçtüğü deprem nedeniyle çöken herhangi bir bina olmadı. Can kaybı yaşanmadı. Ancak gözle görülmeyen, çok daha sessiz bir çöküş yaşandı: Mobil operatörlerin şebekeleri yani iletişim çöktü.

Deprem sonrası İstanbul ve çevresindeki pek çok kentte baz istasyonları devre dışı kaldı, bu istasyonlardan sinyal alınamadı. Milyonlarca kullanıcı da bu şebeke sorunu nedeniyle yakınlarına ulaşamadı. Aynı nedenle internete erişimde de zorluklar yaşandı.

Bunun üzerine yurttaşlar da mobil operatörlere tepki gösterdi.

Öyle ki bu tepki, 23 Nisan saat 03.08 ile 14.14 arasında atılan ve içinde "deprem" geçen 145 bin tweette de net şekilde görüldü. Zira bu tweetlerin en popüler bin 221 tanesi içinde en çok retweet alan 10 tweetten dokuzunda, çöken şebekeler nedeniyle GSM operatörleri eleştiriliyordu. Gazeteci Murat Ağırel’in tweeti bunlardan biri.

Bu 10 tweette yer alan ifadelerden oluşturulan kelime bulutu grafiği de bunu doğruluyor.

“Şebekeler”, “ulaşamıyoruz”, “internet”, “GSM” ve “çöktü” ifadeleri, grafiğe göre bu tweetlerde en çok öne çıkan kelimelerden oldu.

Yaşanan bu iletişim zafiyeti, Türkiye’de uzun süredir göz ardı edilen bir gerçeği yeniden gündeme getirdi:

Afet anlarında şebekeler neden çöküyor? Bu çöküş engellenebilir mi? Şebekelerin çöktüğü bir deprem senaryosunda ilk olarak ne yapılmalı, ne yapılmamalı? Alternatif iletişim yöntemleri var mı, varsa bunlar neler? Starlink Türkiye’de neden hâlâ kullanılmıyor?

Şebekeler neden çöküyor?

Afetler esnasında iletişimin kesilmesi yeni bir sorun değil. Ancak bunun her depremde tekrar yaşanması, bu zafiyetin sistematik bir altyapı eksikliğinden kaynaklandığını gösteriyor.

Türkiye’de üç büyük operatör üzerinden sağlanan GSM altyapısı; fiziksel baz istasyonları, fiber optik kablolar ve enerji besleme sistemleri üzerine kurulu. Ancak afetler bu üç temel bileşeni de aynı anda etkileyebiliyor.