Birleşmiş Milletler’e göre, 18 yaşını doldurmamış her insan çocuk.
Türkiye nüfusunun yüzde 26,9’u 2021 itibariyle çocuk. Bu oran 1970 yılında yüzde 48,5 idi.
Çocuk nüfus oranının AB ortalaması ancak yüzde 18,2.
Genç nüfus ne kadar şans ise o kadar da sorumluluk.
BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin yanı sıra, Avrupa Sosyal Şartı’nın da tarafı olan Türkiye, çocuklarına iyi bakıyor mu?
Yeterli beslenemeyen bebekler
Türkiye’de neredeyse her iki haneden birine bir çocuk düşüyor. En yüksek çocuk oranına sahip iller yüzde 45,2 ile Şanlıurfa, yüzde 42,3 ile Şırnak ve yüzde 40,1 ile Ağrı. En az çocuklu iller ise Tunceli, Edirne ve Kırklareli.
Artan gelir uçurumu, enflasyon ve pahalılık, yoksulluğu derinleşitiyor. Yoksulluk, beslenme başta olmak üzere çocukların nitelikli bakım, sağlık ve eğitim hizmeti almalarına engel.
Derin Yoksulluk Ağı’nın saha araştırasında görüştüğü ailelerin yüzde 85’i yeterli besine ulaşamıyordu. Aileler 0-3 yaş çocuklarını hazır çorba, şekerli su, pirinç lapası gibi besin değeri düşük gıdalarla besliyo.
Hanelerin yüzde 38,7’sinde öğün atlanıyor. Neredeyse yarısı temiz içme suyuna erişemiyor.
Yoksulluk çocuk işçiliği demek
Çocuk işçiliği küresel bir sorun. Dünyada 160 milyon çocuk, yani 5-17 yaş aralığındaki her 10 çocuktan 1’i çalışıyor.
Türkiye’de 5-17 yaş arası çocuk istihdamı oranı yüzde 4,4. Ancak yaş biraz ilerleyince rakam yükseliyor. 15-17 yaş arası çocukların işgücüne katılım oranı yüzde 16,4’ya fırlıyor.
Bu oran erkek çocuklarında 22,9.
Derin Yoksulluk Ağı’nın görüştüğü hanelerin yüzde 13’ünde çocuklar çalışıyordu. Hatta bu hanelerin yüzde 6’sında eve sadece çocuklar gelir getiriyordu.
Şiddet ve istismar hala yaygın
Türkiye’de ailelerin yüzde 20’sinden fazlası dayağı, yüzde 32’si de tokat atmayı bir disiplin yöntemi olarak görüyor, şiddet değil.
Çocuklar yanı sıra öğretmenlerinin, bakım aldıkları kurumların çalışanlarının, akranlarının ve siber zorbaların da fiziksel ve psikolojik şiddetine maruz kalıyor.
Çocukların evdeki şiddeti bildirebilecekleri KADES benzeri bir uygulama yok. Çocuk değil, ailenin yüksek yararı esas alınıyor.
Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı ile Mücadele Derneği, incelediği dosyalardan istismar yaşının ikiye kadar düştüğünü gözlemlemiş.
TÜİK verileri 2014-2017 yılları arasında 7 bin 466’ı erkek 51 bin 818’i kız olmak üzere toplam 59 bin 284 çocuğun istismara uğradığını gösteriyor.,
Kız çocuklarda erken evlilik daha yaygın
Türkiye’de ilkokul seviyesinde okullaşma oranı yüzde 93,2, ortaokulda yüzde 88,9 ve lisede yüzde 87,9.
Çocukların yüzde 82,7’si internet kullanıcısı. 6-15 arası erkek çocukların yüzde 46,1 çevrimiçi oyun oynarken, bu oran kız çocuklarında yüzde 25,4. Her altı çocuktan birinin evinde internet yok.
16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2021 itibariyle yüzde 2,3. Erkek çocuklarda bu oran yüzde 0,1.
Adli istatistiklere göre suça sürüklenen çocuk sayısı 2021 yılında 228 bin 895 oldu.
Kaynaklar: TÜİK, Birleşmiş Milletler, İLO, Derin Yoksulluk Ağı, CHP, Etkiniz, Çocuk Hakları İzleme, Adalet İstatistikleri
