23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı bazı çocuklar için şenlik ama bazıları için de sadece bir iş günü. Zira, Türkiye’de zorunlu eğitim kapsamında olup eğitim dışına çıkan çocuk sayısı 600 bini aştı. Üstelik bu artış son birkaç yılda ve hızla oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı verilere göre 2024 yıl sonu itibarıyla, 85 milyonluk ülke nüfusunun 21 milyon 817 binini çocuklar oluşturuyor. Bu çocukların doğuştan sahip olduğu haklardan biri de eğitim hakkı.
Türkiye’nin de imzacısı olduğu Çocuk Hakları Evrensel Bildirgesi’ne göre ilköğretim aşamasındaki çocuklar için eğitim zorunlu ve ücretsiz olmalı. Ancak Türkiye’de ilköğretim ve ortaöğretim 12 yıl zorunlu eğitim kapsamında olmasına rağmen eğitim yolu bazı çocuklar için zorlu geçiyor. Çocuk işçiliği ise Türkiye’nin kanayan yarası olmaya devam ediyor.
Okul dışındaki çocuk sayısı son üç yılın zirvesinde
MEB 2024 verilerine göre net okullaşma oranları ilkokulda yüzde 95, ortaokulda yüzde 91,5, ortaöğretimde ise yüzde 88.
Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM’in yayınladığı “2024 Eğitim Değerlendirme Raporu”na göre, zorunlu eğitim çağındaki 612 bin 814 çocuk okul dışında.
Bu sayı geçen yıla kıyasla yüzde 38,4 oranında artarak son üç yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Yaş arttıkça eğitim dışına çıkan çocuk sayısı da artıyor. Okul dışında kalan her 4 çocuktan 3’ü lise düzeyinde. Okul dışında kalan 612 bin çocuktan 73 bini ilkokul (6-9 yaş), 86 bini ortaokul (10-13 yaş), 452 bini ise ortaöğretim (14-17 yaş) öğrencisi.
Yoksulluk çocukları çalışmaya itiyor
TEDMEM’in raporuna göre, 14-17 yaş aralığında olup ortaöğretime devam etmeyen bu çocukların eğitim dışına çıkmasının başlıca sebebi ekonomik nedenler.
TEDMEM araştırmacıları Dr. Sabiha Sunar, Dr. Nilgün Demirci Celep, Dr. Dilber Demirtaş ve Dr. Ece Eren Şişman’ın hazırladığı raporda, bu çocukların neden eğitimin dışında olduğu şöyle açıklanıyor:
