Taksim Meydanı, sıradan bir yer değil, hele ki 1 Mayıs’larda. 

1977’deki katliamdan sonra ‘kanla’ anılan bu meydan, Türkiye’nin yakın dönem tarihinde bambaşka bir renge büründü. O gün bugündür birkaç istisna hariç İstanbul’da 1 Mayıs’lar Taksim yasağının gölgesinde geçiyor. 

Kurala dönüşen bu yasağa karşı verilen yanıtlar da kendi rutinini yarattı, her yılın Nisan ayı sendikaların ve sol/sosyalist örgütlerin “Taksim’e çıkmayı zorlayacak mıyız?” tartışmaları alışıldık hale geldi.

Gezi olaylarıyla birlikte Taksim, ülkenin toplumsal mücadeleler tarihindeki yerini bir kez daha gösterince 2013 sonrası yapılan 1 Mayıs’ların anlamı daha da büyüdü.

Başlarda sendikalar, 1 Mayıs’ı yasaklanan Taksim’de kutlama yönünde çağrılar yapsa da zaman içerisinde farklı toplanma alanları tercih etmeye başladı.  

Kanlı 1 Mayıs 1977

1 Mayıs dünyada 1889 yılından beri meydanlarda kutlanıyor. Türkiye’de ise 27 Mayıs 1935 tarihli bir kanunla “Bahar Bayramı” ilan edildi. 

Resmi adlandırma ve ücretsiz izin günü bir tarafa Cumhuriyet öncesinden başlayarak izinli-izinsiz pek çok tarihte 1 Mayıs kutlamaları ve eylemleri öteden beri düzenleniyordu. Ancak 1970’lerin ortalarında Türkiye’de işçi sınıfının hak arayışları ve sendikal örgütlenmenin güçlenmeye başlamasıyla meydanlarda Emek Günü olarak kutlana geldi. 

İstanbul’daki kutlamaların adresi şehrin kalbi olarak kabul edilen Taksim Meydanı oldu. 

Ta ki, 1977 yılındaki katliama kadar. 

O gün meydanda toplanan kalabalığa kimliği belirsiz kişilerce açılan ateş ile başlayan panikte, kaçış yolları da yine şüpheli bir biçimde tıkalı olduğu için 34 kişi ezilerek öldü. 

Tarihe ‘Kanlı 1 Mayıs’ olarak geçen bu olayın failleri ise ortaya çıkmadı. 

O gün hayatını kaybedenlerin sayısı da hep tartışma konusu oldu. 2009 yılında yapılan bir araştırmada bu sayının 41 olabileceği belirtiliyor.

Fakat Türkiye işçi sınıfı için Taksim, tek başına 1977’deki kayıplardan ibaret değil. 

Zira Taksim her 1 Mayıs’ta gündemde oldu, yasaklı Taksim Meydanında başka can kayıpları da yaşandı. 

“Bakın bir sokak, İşte Mehmet geliyor” 

Taksim'deki katliamın birinci yıl dönümünde yüz binler yine aynı meydanda buluştu. Fakat Taksim’de yapılan bu 1978 kutlaması/anması bir istisna olarak kaldı. Zira 1979'da Sıkıyönetim Komutanlığı mitinge izin vermedi. 4 ay sonra da 12 Eylül askeri darbesi oldu. 

1980 Askeri Darbesi’yle birlikte sert bir şekilde ‘yasaklı 1 Mayıslar’ dönemi başladı. 1 Mayıs tatil olmaktan çıkarıldı.